09. Άμπλιανη - Δεντρούλι - Δομνίστα

ΑΜΠΛΙΑΝΗ

Γεωγραφικά & ιστορικά στοιχεία

Η Άμπλιανη είναι οικισμός του Νομού Ευρυτανίας με πληθυσμό 13 κατοίκους, εκ των οποίων οι μόνιμοι τη χειμερινή περίοδο είναι ακόμη λιγότεροι. Το 1928 μετονομάστηκε σε Σταυροπήγιο, ενώ το 1984 μετονομάστηκε ξανά σε Άμπλιανη.

Βρίσκεται στα νότια του νομού και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.220 μέτρων. Ανήκει στονΔήμο Καρπενησίουκαι απέχει περίπου 62 χλμ από το Καρπενήσι και 31 χιλιόμετρα από το Κρίκελλο.

Το τοπωνύμιο «Σταυροπήγιο» αναφέρεται σε σταυροπηγιακή μονή, η οποία υπήρχε στην περιοχή κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Το σλαβικής (με επιφύλαξη) προέλευσης όνομα «Άμπλιανη» οφείλεται στους πολλούς αμπλάδες (μικρές πηγές με πολύ νερό) της περιοχής.

Η Άμπλιανη σύμφωνα με διάφορα ευρήματα πρέπει να υπήρχε ήδη κατά τη βυζαντινή εποχή. Κατά το έτος 1466/7 ο πληθυσμός της αποτελούταν από δεκατέσσερα νοικοκυριά.

Πριν την Επανάσταση του 1821, η Άμπλιανη ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός της Ευρυτανίας μετά το Καρπενήσι.

Στην Κατοχή οι κάτοικοι του χωριού πήραν ενεργά μέρος στην Αντίσταση, πληρώνοντας και τις ανάλογες συνέπειες, καθώς οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό.

Η Άμπλιανη ήταν ανέκαθεν μεταβατική κοινότητα κι αποτελούσε ένα από τα λίγα χωριά στην Ελλάδα με την ιδιομορφία αυτή. Οι κάτοικοι της παλαιότερα αλλά και σήμερα δεν διαμένουν μόνιμα. Ως το ορεινότερο χωριό της Ευρυτανίας, οι καιρικές συνθήκες ανάγκαζαν τους κατοίκους ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα να φύγουν από το χωρίο τους χειμερινούς μήνες. Κάποιοι κατευθύνθηκαν προς την περιοχή του Μεσολογγίου, που είναι και η χειμερινή έδρα της κοινότητας, κι άλλοι προς τη Λαμία, στην οποία μάλιστα επειδή οι Αμπλιανίτες νοίκιαζαν χωράφια για τα ζώα τους δημιουργήθηκε ένας οικισμός με το όνομα ”Νέα Άμπλιανη”.

Η Άμπλιανη ήταν γνωστή για την παραγωγή σε υφαντά και τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών. Αυτό οφείλεται στη σημαντική θέση που κατείχε η κτηνοτροφία στη ζωή των κατοίκων καθώς υπήρχε άφθονη παραγωγή μαλλιού, το οποίο ύφαιναν κι έγνεθαν οι γυναίκες. Στο γνέσιμο ωστόσο σημαντική ήταν και η βοήθεια των ανδρών, οι οποίοι σύμφωνα με διηγήσεις των παλαιότερων συναγωνίζονταν για το ποιός θα γνέσει περισσότερο. Στο χωριό υπήρχε κι ένα σπάνιο είδος αργαλειού, ο όρθιος αργαλειός.

Δύο από τις εκκλησίες του χωριού, η Αγία Παρασκευή κι ο Άγιος Νικόλαος, έχουν ανακηρυχθεί ιστορικά και διατηρητέα μνημεία από το υπουργείο πολιτισμού. Στην κεντρική πλακοστρωμένη πλατεία του χωριού δεσπόζει μια πετρόκτιστη βρύση, η οποία περιβάλλεται από έξι πλατάνια διακοσίων εξήντα περίπου ετών ενώ ιδιαίτερα φημισμένη είναι η επίσης πλακοστρωμένη πλατεία του ”Στέγκου”, όπου κάθε χρόνο την ημέρα της εορτής της Αγίας Παρασκευής τελείται ο ομώνυμος τοπικός χορός που δεν χορεύεται πουθενά αλλού. Αμπλιανίτες κι Αμπλιανίτισσες συγκεντρώνονται τη μέρα αυτή με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, χορεύουν και τραγουδούν χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων. Στο χωρίο έχει επίσης δημιουργηθεί αξιόλογο λαογραφικό μουσείο.

Διαμονή: Μόνο κατασκήνωση

Διατροφή: στην ταβέρνα της πλατείας του χωριού

Μετακινήσεις: όχι